CHÓR PARAFIALNY
Małą perełką naszej parafii, która świeci coraz jaśniejszym blaskiem, jest Chór „Chabry”, zapewniający oprawę wokalną podczas nabożeństw cerkiewnych. Jego dyrygentka to doświadczona oraz znana i ceniona w podlaskim świecie muzyki świeckiej i sakralnej – Pani Ałła Kamieńska. Pod jej kierownictwem Chór pracuje od września 2021 roku. Pomimo krótkiego stażu, zdołał już odnieść naprawdę spore sukcesy, zarówno na polu muzyki cerkiewnej, jak i laickiej.
Początki narwiańskiego Chóru w obecnym składzie sięgają stycznia 2021 roku, kiedy proboszcz ks. Michał Dudicz zaprosił do współpracy przyszłego diakona, Michała Wróblewskiego. Natychmiast ruszyły pierwsze próby i nauka śpiewania wedle wymagających, profesjonalnych kryteriów. Priorytetem było jednak znalezienie kogoś na stałe, kto mógłby poświęcić się dyrygenturze i konsekwentnie pracować z naszymi parafianami. W ten sposób, staraniem proboszcza, w Narwi pojawiła się Pani Ałła Kamieńska.
Warto zaznaczyć, że Pani Ala to postać nietuzinkowa, a zarazem osobowość muzyczna doskonale znana we wschodnich środowiskach Podlasia. Na scenie obecna jest już od pół wieku. Swój wybitnie melodyjny, mocny i charakterystyczny sopran zaczęła kształcić od 9 roku życia, kiedy mama, znana w okolicy pieśniarka i aktywistka, Luba Gawryluk, zaprowadziła ją do ludowego zespołu „Kałaski”, z którym Pani Ala związana jest do dzisiaj.
Jednak przygoda Pani Ali z muzyką sięga jeszcze czasów przedszkolnych, kiedy mając zaledwie 6 lat, rozpoczęła naukę gry na skrzypcach w białostockim ognisku muzycznym. Później zamieniła skrzypce na akordeon, na którym całymi latami akompaniuje, m.in. założonemu w 1994 roku zespołowi „Reczeńka” z Koźlik (gm. Zabłudów).
W pewnym momencie życia, nie ukończywszy jeszcze 20 lat, Pani Ala zaczęła stopniowo zgłębiać tajniki muzyki cerkiewnej. Najpierw pracowała z młodzieżą w białostockim Soborze p.w. św. Mikołaja. Później doszły inne dziecięce chóry – najpierw z Czarnej Białostockiej i Dojlid, potem z Nowego Miasta… Naznaczone obfitością pracy, dziesiątki lat, odcisnęły się w bogatym doświadczeniu, pogłębiając znajomość, wrażliwość i wyczucie cerkiewnego, profesjonalnego śpiewu. Do tego dołożyć należy niewątpliwy talent pedagogiczny i żelazną etykę pracy z chórem, zapewniającą nieustający progres. Nic dziwnego, że niewiarygodnie wszechstronna Pani Ala wydawała się znakomitą i pełną nadziei opcją dla naszej parafii.
Tymczasem przekonać ją do pracy w Narwi, wcale nie było łatwo. Wiele wątpliwości nastręczał napięty, wypełniony przeróżnymi wyzwaniami, grafik – od zajęć z dziećmi w prawosławnej szkole im. Cyryla i Metodego w Białymstoku, po kierowanie zespołami muzycznymi. Prawdopodobnie pomogła determinacja proboszcza ks. Michała Dudicza i uparte powtarzanie propozycji. Dokładnie 1 września 2021 roku nowa dyrygentka zajęła miejsce Michała Wróblewskiego, który przyjął święcenia diakońskie.
Chór „Chabry” działający przy Parafii p.w. Podniesienia Krzyża Świętego w Narwi
Dyrygentka – Ałła Kamieńska (od 1.09.2021)
Repertuar: szeroko pojęta muzyka cerkiewna oraz pieśni należące do białoruskiego, ukraińskiego i rosyjskiego dziedzictwa kulturowego z regionu pogranicza wschodniego.
Miejsca prezentacji: nabożeństwa cerkiewne, festiwale muzyki cerkiewnej, festyny ludowe, przeglądy pieśni ludowych, inne artystyczne imprezy w okolicy, festiwale muzyki i dziedzictwa wschodniego.
Sukcesy:
- I miejsce na 41. Międzynarodowym Festiwalu „Hajnowskie Dni Muzyki Cerkiewnej” w kategorii „chórów parafialnych wiejskich” (2022).
- II miejsce na Festiwalu „Piosenka Białoruska” w kategorii „chóry” (2022).
- Udział w 26. Międzynarodowym Festiwalu Kolęd Wschodniosłowiańskich w Terespolu (2023).
- Udział w 20. Międzynarodowym Przeglądzie Pieśni Religijnej i Paraliturgicznej w Siemiatyczach (2023).
- I miejsce na 43. Międzynarodowym Festiwalu „Hajnowskie Dni Muzyki Cerkiewnej” w kategorii „chórów parafialnych wiejskich” (2024).
- Udział w 7. Wieczorze Wiejskich Chórów Parafialnych w Nowoberezowie (2024).
- Udział w 21. Międzynarodowym Przeglądzie Pieśni Religijnej i Paraliturgicznej w Siemiatyczach (2024).
Początki były pełne mozołu. I pomimo że Chór miał już wcześniej, podczas pracy z diakonem, styczność z nutami i innymi elementami sztuki śpiewu cerkiewnego (oddychanie, ustawianie języka, przepony), wciąż potrzebował nauki, aby móc m.in. płynnie poruszać się po zapisach nutowych, szlifując jednocześnie swój potencjał i technikę wokalną oraz ucząc się skoordynowanej współpracy z dyrygentką. Niektórzy, przerażeni intensywnością, stopniem wysublimowania i ogromem wyzwań związanych ze śpiewaniem w chórze cerkiewnym na wyraźnie wyższym poziomie, myśleli nawet o rezygnacji.
Jednak pod kierownictwem Pani Ali narwiańscy chórzyści krok po kroczku robili wyraźne postępy. Z każdą próbą, z każdą liturgią, z każdą chwilą wspólnego śpiewania, widać i słychać było, że Chór naprawdę się rozwija i wszystko zmierza w odpowiednim kierunku. O tym mówiło się w Narwi – nawet ci z przytępionym uchem docenili nowe, lepsze i bardziej wysublimowane brzmienie Chóru, tak gruntownie i konsekwentnie „trenowanego” przez Panią Alę.
W szeregach Chóru pojawiły się też nowe osoby, a część starszych chórzystów z dawnego składu odeszło, ustępując miejsca młodszym. Obecnie Chór liczy 18 członków, z czego zdecydowana większość to głosy kobiece. Mężczyzn jest zaledwie dwóch, z trzecim dochodzącym. Dużo bardziej zróżnicowana wydaje się być struktura wiekowa – mamy tu zarówno nastolatki śpiewające ramię w ramię z chórzystkami w wieku senioralnym, a oprócz nich osoby trzydziesto-, czterdziesto- i pięćdziesięcioletnie.
Ta różnorodność głosów młodszych i starszych zdaje się być istotnym atutem Chóru i dowodzi jednocześnie, że wiejskie formacje, nawet te wkraczające na wyższy poziom artystyczny, są inkluzyjne, czyli otwarte dla każdego, kto chce śpiewać cerkiewny repertuar i jest w stanie, przynajmniej w minimalnym stopniu, podołać temu zadaniu. „Chór jest wizytówką cerkwi – mówi pani Ala – stanowi oprawę muzyczną dla całej służby. Jeśli śpiewa się ładnie, melodyjnie i wszyscy słuchają, to ta służba po prostu inaczej przebiega”.
Po kilku miesiącach pracy z Chórem dyrygentka wytyczyła nowy szlak jego rozwoju. „Skoro mamy czas na modlitwę, to znajdziemy jeszcze czas dla duszy, dla rozrywki” – uzasadniała nowy kierunek. Repertuar poszerzył się o utwory świeckie – znane w naszym regionie, ludowe i etniczne pieśni pogranicza wielokulturowego: białoruskie i ukraińskie. Niemal od razu pojawił się pomysł wystąpienia na organizowanym przez Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Ogólnopolskim Festiwalu Piosenki Białoruskiej – artystycznej platformie zrzeszającej przeróżnych wykonawców szeroko rozumianej muzyki białoruskiej.
Udział w konkursie zainspirował Chór do znalezienia sobie odpowiedniej nazwy – swoistego „emblematu”, który pozwoliłby na szybkie zidentyfikowanie narwiańskiej formacji w morzu przeróżnych wykonawców. W ten sposób narodziły się „Chabry” – delikatne i drobne kwiaty, których błękit symbolizuje kolor naszej cerkwi i nieba: metafory stałości, wieczności i sacrum. Stąd nazwa silnie nawiązuje przede wszystkim do cerkiewnych korzeni i prawosławnej tożsamości Chóru.
Na białoruskim festiwalu grupa odniosła swój pierwszy sukces, zajmując drugie miejsce w swojej kategorii i otrzymując zaproszenie na koncert galowy. Dalej były festyny ludowe, a nawet pikniki charytatywne, taki jak ten, zorganizowany w celu zebrania środków finansowych na budowę Hospicjum Proroka Eliasza w Makówce. Wizualna strona Chóru wzbogaciła się również o eleganckie, wysmakowane chusty w głębokim, chabrowym kolorze, co wymownie współgrało ze świeżą jeszcze nazwą.
Wkrótce proboszcz ks. Michał Dudicz nieodwołalnie zdecydował o udziale w jednym z najbardziej prestiżowych konkursów – odbywającym się rokrocznie w Hajnówce Międzynarodowym Festiwalu Hajnowskie Dni Muzyki Cerkiewnej. To był przysłowiowy rzut na głęboką wodę, bowiem wszystkim, jak również samej dyrygentce towarzyszyło poczucie, że nawet po roku wytężonej pracy nasi chórzyści nie są jeszcze gotowi do występu w konkursie, w którym mierzą się najlepsze i profesjonalne chóry cerkiewne z Polski i zagranicy.
Szybko okazało się, że obawy te – jakkolwiek paraliżujące i motywujące zarazem – zostały efektownie zweryfikowane. Po intensywnych przygotowaniach „Chabry” wspaniale zaprezentowały się na przesłuchaniach w hajnowskim Soborze św. Trójcy, zajmując pierwsze miejsce w kategorii „chóry parafialne wiejskie”. „Wszyscy dali z siebie wszystko – wspomina pani Ala – wyśpiewali wszystko, czego chciałam, żeby się nauczyli. Stanęli na wysokości zadania”. Sukces odbił się szerokim echem w całej Narwi, okolicach i powiecie, potwierdzając między innymi, że grupa znacząco rozwinęła swój potencjał wokalny, artystyczny i duchowy, który został doceniony przez wymagające jury.
Występ chóru na 41. Międzynarodowym Festiwalu HDMC w Hajnówce
Chór Chabry – 04:24
Chór Chabry – 14:12
A pierwsze próby były przecież takie niemrawe. Wielu osobom, jak to zresztą bywa na początku, towarzyszył lęk, poczucie zawstydzenia, czy swoisty rodzaj „zablokowania”. Jednak, jak mówi dyrygentka, która z uznaniem wypowiada się na temat wokalnych talentów naszych parafian, wystarczyło uwierzyć w siebie – wzbudzić w sobie niepodważalne przekonanie, że nic nie jest tak trudne, aby było niemożliwe do opanowania. Nawet dla osób w wieku seniorskim, które nie sądziły, że będzie je stać na osiąganie tak spektakularnych – przynajmniej dla naszej niewielkiej społeczności – sukcesów.
Obecnie Chór „Chabry”, działający przy Parafii Prawosławnej w Narwi p.w. Podwyższenia Krzyża Pańskiego, wytrwale podąża ścieżką dalszej profesjonalizacji sztuki śpiewu cerkiewnego. Repertuar jest stale poszerzany o nowe cerkiewne utwory. Czasu wystarcza też na opracowywanie świeckich piosenek z szerokiego spektrum tradycyjnej, wschodniosłowiańskiej muzyki ludowej Podlasia. Stąd też Chór uczestniczy w przeróżnych muzycznych wydarzeniach lokalnych i pozostaje otwarty na wszelkie okazje do zaprezentowania się przed szerszą publicznością. Muzyka cerkiewna wciąż jednak pozostaje owym naturalnym i pierwotnym rdzeniem, z którego promieniuje główny sens istnienia i działalności Chóru.
Występ chóru na 26. Międzynarodowym Festiwalu Kolęd Wschodniosłowiańskich w Terespolu
Chór Chabry – 02:05:50
Występ chóru na 20. Międzynarodowym Przeglądzie Pieśni Religijnej i Paraliturgicznej w Siemiatyczach
Występ chóru na 43. Międzynarodowym Festiwalu HDMC w Hajnówce
Chór Chabry – 54:55
Chór Chabry – 39:38
Występ chóru podczas VII Wieczoru Wiejskich Chórów Parafialnych w Nowoberezowie
Chór Chabry – 44:02
Występ chóru podczas 21. Międzynarodowego Przeglądu Pieśni Religijnej i Paraliturgicznej w Siemiatyczach
Chór Chabry – 58:05
